جعبه رنگی تخیل کودک

به طور کلی می‌توان گفت هرچه که کودکان بزرگتر می‌شوند، نقاشی‌های آنها نیز متناسب‌تر و واقعگرایانه‌تر می‌شوند و جزئیات را بیشتر بیان می‌کنند.

کودکان معمولاً کشیدن علائمی بر صفحه کاغذ را از حدود 18 ماهگی به بعد آغاز می‌کنند. از دیدگاه بیشتر پژوهشگران این خط خطی‌کردن‌ها، حرکاتی بی هدف و ناهماهنگ است. کودکان برای رسیدن به درجه‌ای از توازن بصری به خط خطی کردن کاغذ می‌پردازند یا یک خط را بالای خطی که قبلاً کشیده‌اند، می‌کشند. خط خطی کردن برای کودکان جذاب است. پژوهشگران این خط کشیدن‌های اولیه را صرفاً بازی و تمرین می‌دانند. به هرحال زمانی فرا می‌رسد که کودکان شروع به تفسیر خطوط خود به عنوان تصویر می‌کنند. کودکان عموماً قبل از آن که کشیدن را آغاز کنند مقاصد خود را بیان نمی‌کنند، بلکه اغلب پس از اتمام کار به تفسیر نقاشی خود می‌پردازند. دایره، ساده‌ترین طرح بصری برای کودکان خردسال است.

از حدود سه و نیم سالگی نقاشی کودکان کمی هماهنگ و هدفدار می‌شود و دیگر معنی نقاشی آنان تا پایان تکمیل آن پنهان باقی نمی‌ماند، اما هنوز در تفسیر کودکان در نقاشی خود، نوعی عنصر فرصت‌طلبی وجود دارد. در این مرحله از تکامل چنانچه نقاشی کودکان در عمل شبیه به چیز دیگری از کار درآید، آنها از قصد اعلام شده خود عدول می‌کنند. در این مرحله، دیگران نیز این خط خطی‌ها را با سهولت بیشتر درک می‌کنند و به تدریج اَشکال بیشتر و متنوع‌تری در یک صفحه کشیده می‌شود. اشکال تفکیک نشده و نامنظمی که کودکان می‌کشند به تدریج به صورت دایره‌ها، مربع‌ها و مثلث‌ها قابل تشخیص می‌شوند. این شکل‌ها که همگی به صورتی طرح گونه کشیده می‌شوند، اغلب روی یکدیگر قرار می‌گیرند و به چیزی تبدیل می‌شوند که آنها را «ترتیب» می‌خوانیم. سایر شکل‌های مهم در نقاشی‌های کودکان عبارتند از:

خورشیدها، دایره‌ها و شعاع‌ها. از سه و نیم‌ سالگی به بعد است که کودکان برقرار کردن رابطه میان جزئیات یک نقاشی را آغاز می‌کنند. به نظر می‌رسد که بسیاری از نقاشی‌های آنها در این مرحله مبتنی بر قواعد یا طرح‌های ساده است، به عنوان مثال نقاشی نمونه‌وار چهره انسان در این مرحله، مشتمل بر یک دایره به جای سر(یا یک سروبدن مرکب) و دو خط آویزان به جای پاست، برای مشخص کردن جزئیات چهره از قبیل چشم‌ها و دهان ممکن است علائمی در درون دایره گذاشته شود. گاهی اوقات به نظر می‌رسد که این نقاشی‌های طرح‌دار بیش از آنکه بازنمایی دقیق موضوع نقاشی شده باشند، جنبه‌ای نمادین دارند. به عنوان مثال نتایج به دست ‌آمده از مشاهده‌ها نشان می‌دهد که وقتی از کودکان ساکن در واحدهای آپارتمانی درخواست شده است تا منزل مسکونی خود را نقاشی کنند، آنها به کشیدن نقاشی‌های متداولی از خانه‌های دارای سقف شیروانی و دودکشی که از آن خارج می‌شود، پرداخته‌اند.

این مسئله نشان می دهد که در دامنه سنی خاصی کودکان صرفا نمادی از موضوع خاصی را نقاشی می کند بنابراین با دیدن نقائص نقاشی نباید نگران شوید. اگر در نقاشی کودک عضوی از خانواده حذف می شود می تواند نشان گر ان باشد که کودک تایل دارد او در جمع خانواده حضور نداشته باشد. اولین شخصیتی که کودک به ترسیم آن مبادرت می ورزد شخصی است که کودک او را بسیار دوست می دارد و یا از او خشمناک است و خلاصه احساسی خاص را نسبت به او تجربه می کند. وجود آدمک نقاشی به اندازه ای بسیار کوچک و یا در پایین و یا گوشه صفحه می تواند نشان از عزت نفس پایین کودک باشد . و در مجموع نقاشی کودکان زبان بدن آنهاست و درمانگران کودک برای تشخیص و حتی درمان بسیاری از مشکلات رشدی از این ابزار کمک می گیرند.

اخذ: تبیان